ضربانسازمصنوعی قلب یا پیس میکر

تهیه و تنظیم :شهرزاد شفقی کارشناس پرستاری مرکز آموزشی درمانی امام خمینی (ره) اورمیه

در کلیه مواردی که تولیدایمپالس خودبخودی توسط قلب برای ایجاد یک وضعیت همودینامیک مناسب کافی نباشد از دستگاههای ضربانساز مصنوعی استفاده می شود این دستگاهها از طریق تولید ایپاس به کمک ژنراتور مولد نبض و هدایت آن از طریق سیم الکترودپیس میکر حفره مورد نظر را تحریک و سبب شروع پتانسیل عمل در سلولهای میوکارد می گردد و پیس میکرها به طور موقت و یا دائم درحفرات قلب گذاشته می شوند.

- ژنراتور یا مولر ایمپالس الکتریکی ( نبض ) :

ژنراتور مخزن تولید ایمپالس الکتریکی استکه نیروی آن را باطری فراهم می کند باطریهای رایج مورد استفاده با طری لیتیوم عمر 6 سال بود از طرفی باطری های هسته ای نظیر پلوتونیوم 273 می تواند به مدت 20 سال یا بیشتر کار کند بدون اینکه نیاز به شارژ مجدد داشته باشد .

الف ) ژنراتور دائم یا داخلی :

از نوع دائم ، ژنراتور با عمل جراحی زیر پوست در منطقه کلاویکول راست ، شکم و یا قدام قفسه سینه گذاشته میشود . ژنراتور کوچک بوده به شکل گرد یا بیضی است ایمپالس های تولید شده توسط ژنراتور  از طریق سیم الکترودها مستقیماً به
محل مورد نظر فرستاده می شود .

ب ) ژنراتور موقت یا خارجی :

در نوع موقت ژنراتور بیرون از بدن بیمار قرار
می گیرد و سیم الکترودهای آن از درون بدن به قلب فرستاده می شود . طول مدتی که بیمار
می تواند بطور موقت پیس شود حدود دو هفته است اندازه این ژنراتورها نسبت به نوع دائم بزرگتر بود . طریقه گذاشتن سیم الکترودها ، تحت فلوروسکوپی و از طریق وریدهای بزرگ به سمت بطن راست است.

بخشهای قابل تنظیم دستگاه ژنراتور :

1- برون ده انرژی Out put :

منظور مقدار انرژی الکتریکی تولید شده توسط دستگاه برای ایجاد دپولاریزاسیون در عضله میوکارد میباشد . که بر حسب میلی آمپر تنظیم میشود این میزان برون ده انرژی معمولاً روی کمترین مقدار جهت دپلاریزاسیون گذاشته میشود از 5/1 میلی آمپر برای یک قلب معمولی که البته بسته به بیماری فرد شرایط موجود و جثه و سن مقدار آن تغییر میکند .

2- تعداد ضربان قلب Rate :

بر حسب اهداف درمانی و اختلال بالینی فرد –

تنظیم می شود در حالت معمول تعداد ضربان بین 80-70 ضربه در دقیقه تنظیم میشود  .

3- تنظیم حساسیت sensitivy :

دستگاههای پیس میکسر قادر به ایجاد دو روش پیس یا مد میباشد .

الف – پیس با ریت ثابت ( آسینکرونی )

در این حالت ایمپالس های الکتریکی بدون توجه به ریتم ذاتی بیمار ارسال می شود . از این نوع معمولاً در شرایط آسیستولی یا برادیکاردی شدید استفاده میشود .

ب – روش ناظر یا دیمند Demand :

الکترودهای انتهای سیم می تواند ضربانات قلب بیمار را احساس کند و هرجا که ضربان قلب بیمار به کمتر از ضربان تنظیمی روی دستگاه پیس رسید شروع به تولید ایمپالس می کند . باید میزان
حساسیت الکترود انتهای سیم را آنقدر بالا برد که
بتواند ایمپالس قلب بیمار را حس کند . هر قدر اعداد تنظیمی بر روی دستگاه پیس بزرگتر شدند حساسیت الکترود انتهای سیم کمتر می شود و یا بالعکس

عوارض پیس میکسر :

عفونت : در محل ورود کاتتر پیس

دیس ریتمی : بدلیل برخورد سیم الکترود به دیواره ، بطنی و ایجاد ایمپالس الکتریکی نابجا
( اکتوپیک ) بطنی  می شود . گاهی هم از محل خود خارج شده و تغییر جا می دهد که می تواند سبب تولید تحریک الکتریکی و اختلال ریتم شود .

تداخل الکتریکی : در صورت استفاده از وسایل الکتریکی بدون اتصال به زمین ایجاد می شود .

اختلالات ریوی : در نتیجه گذاشتن سیم الکترودها ممکن است خطر سوراخ شدن شریان پستانی داخل و یا ورید تحت ترقوه و ایجاد هموتوراکس بیمار را تهدید می کند . گاهی نیز بدلیل سوراخ شدن ریه حین جاگذاری خطر آتلکتازی مطرح
می شود .

تامپوناد قلبی : گاهی به هنگام خارج کردن
سیم های اپی کاردیال دیده می شود .

مراقبت پرستاری از بیماران دارای پیس میکر موقت

از صحت و کارایی سیستم ضربانساز اطمینان حاصل کنید دقت کنید که اتصالات سیمهای الکترود به ژنراتور به خوبی برقرار باشد ، از محل قرارگیری صحیح پیس میکر مطمئن شوید ، از خم کردن عضوی که کاتتر از درون آن رد شد ؛ پرهیز نمائید ، علائم التهاب و عفونت در محل اتصال کاتتر را روزانه بررسی نمائید ، یک خط وریدی باز تهیه نمائید . باتری پیس میکر را هر 8 ساعت از نظر نیاز به تعویض بررسی کنید ، هر گونه علائمی نظیر طپش قلب – دیس ریتمی – افت فشار خون – سرگیجه و سنکوپ را بررسی و گزارش نمائید

مراقبت پرستاری از بیمار دارای پیس میکسر دائم :

- بیمار روزانه به مدت 1 دقیقه کامل نبض خود را شمارش کرد و هر گونه کاهش یا افزایش ناگهانی در سرعت آن را گزارش نماید .

- در صورت وجود درد ، قرمزی یا تورم و ترشح در محل برش به پزشک خود مراجعه کند .

- از وارد کردن فشار روی محل ضربانساز بپرهیزد و لباس آزاد بپوشد .

- از حرکات شدید و بلند کردن اجسام سنگین بپرهیزد.

- عملکرد ضربانساز را در مراکز مخصوص مورد بررسی قرار دهد .

- کارت شناسایی خود را همیشه همراه داشته باشد.

- از قرار گرفتن در محیط با ولتاژ بالا نظیر
دکل های برق و ... بپرهیزد .

- در صورت استفاده از تلفن همراه گوشی را در حداکثر فاصله نسبت به پیس میکر نگه دارد